Een weerstation aanschaffen is tegelijk een hele makkelijke taak als ook een redelijk lastige taak. Je kunt tegenwoordig zo de bouwmarkt inlopen en met tien minuten weer buiten staan met een weerstation, of op het internet een weerstation aanschaffen.
Maar ja, de kans is groot dat je dan al gauw van een koude kermis thuiskomt.
Wat zijn de belangrijkste dingen waar je op moet letten bij het kopen van een weerstation? Hier heb ik ze voor je op een rijtje gezet:
Hieronder licht ik ieder punt in meer detail toe.
Als je een weerstation koopt wil je natuurlijk dat je goede metingen kunt verrichten. Daarom is het belangrijk om te kijken naar hoe de sensoren precies geleverd worden. Sensoren worden namelijk vaak op een mast geleverd. Dat is aan de ene kant handig, want het weerstation kun je dan snel opzetten in je tuin. Maar tegelijkertijd is het ook een probleem voor de metingen die je wilt verrichten.
Dat komt door de criteria van de WMO: de Wereld Meteorologische Organisatie (WMO) heeft namelijk richtlijnen opgesteld waar weerstations aan moeten voldoen. Dat bevordert twee dingen. Allereerst zorgt een dergelijke standaard ervoor dat metingen betrouwbaarder zijn, omdat experts hebben bepaald hoe het beste gemeten kan worden. Verder zorgt het ervoor dat metingen beter met elkaar kunnen worden vergeleken. De standaard zorgt er namelijk voor dat externe invloeden minder impact hebben op de meting.
Deze zaken zorgen voor een zo optimaal mogelijke meting:
Goed, je zult begrijpen dat het in jouw geval waarschijnlijk niet mogelijk is om aan alle richtlijnen te voldoen. Het gaat dan natuurlijk ook om heel strakke richtlijnen 🙂
Tekst gaat door onder de foto.
Dit weerstation voldoet duidelijk niet aan de WMO-criteria. De windmeter is bijvoorbeeld niet op 10 meter hoogte geplaatst. Fotograaf: Tragsatec (Wikicommons), licentie: CC BY-SA 4.0, no changes.
De weerliefhebber zal toch vaak proberen om zo dicht mogelijk bij de optimale criteria in de buurt te komen, dus de wijze waarop de sensoren worden geleverd is van belang:
Een regenmeter en thermometer van een Davis-weerstation in Duitsland. Dit is één van de betere maar ook duurdere weerstations op de markt. De thermometer zit dan ook goed verpakt in een goede weerhut. Fotograaf: J.-H. Janßen, licentie: publiek domein.
Worden de sensoren los van elkaar geleverd? Veel sensoren worden zoals gezegd op een mast geleverd. Kijk maar eens naar het Alecto WS-4700-weerstation, één van de bekendere weerstations in Nederland (van onder andere de Kijkshop en de bouwmarkt). Wat je geleverd krijgt is een weerstation en een meetmast.
In het geval van dit weerstation wordt het dus erg lastig om aan de criteria van de WMO te voldoen. Je kunt namelijk niet tegelijkertijd de temperatuur op 1,5 meter hoogte meten terwijl je de wind op 10 meter hoogte meet.
Het effect is wel meteen duidelijk. Stel dat je besluit om een meetmast op 10 meter hoogte te monteren, omdat je het belangrijk vindt dat de windsnelheid zo nauwkeurig mogelijk wordt gemeten. Het betekent bij een meetmast dat de thermometer ook vaak op zo’n 10 meter hoogte hangt.
Opwarming en afkoeling door bijvoorbeeld zonlicht is het sterkst meetbaar dicht bij de grond. Daarom is het op klomphoogte (10 centimeter) vaak veel koeler dan op anderhalve meter. Maar als je de temperatuur op 10 meter hoogte meet, is het effect veel diffuser. De afkoeling en opwarming gaat langzamer dan op ‘officiële’ hoogte.
Vind je het belangrijk om de temperatuur op anderhalve meter goed te meten en plaats je de meetmast op die hoogte, dan kun je je voorstellen dat je bijna geen wind meet.
Het is aan jou om te bepalen wat je het belangrijkst vindt. Heb je geen probleem met een lagere nauwkeurigheid en wil je gewoon simpele metingen verrichten, dan kun je ervoor kiezen om een weerstation met een meetmast te bestellen.
Er zit vaak wel een prijsverschil tussen weerstations met losse sensoren en weerstations die een meetmast leveren.
Wordt de thermometer in een fatsoenlijke weerhut geleverd?
Op de foto van het Davis-weerstation hiernaast zie je een behoorlijk goede weerhut. Een weerhut beschermt je thermometer tegen een overvloedig effect van zonneschijn. Dat kan je metingen namelijk behoorlijk beïnvloeden.
Zonlicht wordt zodra het een object raakt namelijk omgezet in warmte. Die warmte is natuurlijk direct terug te zien op het basisstation in de vorm van een temperatuur die veel hoger ligt dan weerstations in de nabijheid meten.
Zonneschijn is voor de temperatuurmeting een heel lastig verschijnsel en het is lastig om het effect volkomen onschadelijk te maken.
Je thermometer in een weerhut bevestigen is echter een grote stap in de goede richting. Een weerhut, die overigens altijd wit is vanwege het albedo-effect, werkt door veel zonneschijn te weerkaatsen en tegelijkertijd de wind door de hut te laten stromen. Op de foto van het Davis-station zie je dan ook verschillende schotels die op elkaar zijn bevestigd, met enige ruimte tussen de schotels. Het gevolg is dat de temperatuur een realistische waarde aanneemt.
Het is dan ook van belang dat het weerstation dat je op het oog hebt een goede weerhut bevat. Hoe sterker de weerhut lijkt op de schotelconstructie hierboven, hoe beter de weerhut is. Een ander goed type weerhut is ook wel de houten hut met louvres, die op deze foto te zien is.
Vaak echter wordt de temperatuursensor geleverd met een casing, zoals bij de WMR-200. Dat hoeft geen probleem te zijn als je het niet erg vindt dat de temperatuur soms de pan uit rijst, maar in de praktijk is een casing (van welk weerstation dan ook!) niet voldoende om het temperatuurseffect door zonneschijn tegen te gaan. Als je een weerstation met casing koopt, dan moet je aanvullende maatregelen nemen om het temperatuurseffect tegen te gaan.
Hiernaast zie je een foto van mijn WMR-200-station tijdens één van de zelfdzame momenten waarop er sneeuw lag in Nederland (lees: dat is dus al weer een heel aantal jaar geleden! :D) Je ziet een weerhut die lijkt op die van het Davis-station hierboven. Als je op de WMR-pagina (zie link hierboven) kijkt naar hoe de standaard thermometer wordt geleverd, dan snap je dat ik een weerhut heb moeten kopen om het station te beschermen tegen overvloedige zonneschijn.
Een andere tactiek die ik gebruikte tegen een te hoge temperatuurmeting door zonneschijn was het tactisch plaatsen van de weerhut in de schaduw, met zo veel mogelijk doorstroom van lucht gelet op waar ik de thermometer in mijn tuin kon plaatsen… 🙂
Wordt de weerhut geventileerd? Sommige weerstations, en dan met name die uit de Davis-prijsklasse, bieden de mogelijkheid om extra ventilatie aan te schaffen die rondom de weerhut kan worden bevestigd. Daarmee kan het effect van zonneschijn op de temperatuurmeting nog verder worden verkleind.
Als je kijkt naar de wensen van de meeste weerstationbezitters dan is extra ventilatie niet nodig. Maar wil je echt héle betrouwbare temperatuurmetingen, dan is het slim om extra ventilatie te overwegen, helemaal wanneer je het weerstation in stedelijk gebied monteert. Je komt dan al gauw bij een weerstation uit de Davis-prijsklasse uit. Die zijn niet goedkoop, maar hebben wel een goede prijs-kwaliteitverhouding.
Is de regenmeter beschermd tegen blaadjes en spinnen? Zoals vogels zich graag nestelen in een vogelnest, zo is de regenmeter de ultieme verblijfplaats van spinnen. Open een regenmeter in de herfst en er is een kans dat je een spin tegenkomt. Of blaadjes.
Zowel spinnen als blaadjes hebben een groot effect op de regenmeter. Dat komt doordat ze het klapmechanisme van de regenmeter blokkeren. En als het klapmechanisme niet goed meer werkt, wordt er minder neerslag geregistreerd dan er daadwerkelijk is gevallen.
Mijn WMR-200 werd bijvoorbeeld geleverd met een metalen filter waar blaadjes in vallen, zodat ze niet in de regenmeter terecht komen. Door het filter regelmatig te legen kon ik ervoor zorgen dat blaadjes geen invloed hadden op de regenmeting. Voor wat betreft spinnen is dat lastiger, maar regelmatig checken van de regenmeter kan ervoor zorgen dat je ook van deze overigens zeer nuttige beestjes geen last hebt.
Is de windmeter beschermd tegen strenge vorst/rijp? Voor de meeste weerstations geldt dat je deze vraag met ‘nee’ moet beantwoorden, maar tijdens strenge vorst – en dan vooral strenge vorst in combinatie met rijp, zoals in de winters van 2007 en 2008 – gebeurt het soms dat de windmeter vastvriest. Er kan dan simpelweg geen wind meer worden gemeten. Vind je dit belangrijk, dan moet je goed letten op een beschermingsmechanisme voor vorst (of vraag ernaar bij de verkopende partij) of je moet maatregelen nemen zodat bij vorst de windmeter niet vastvriest (verwarming bijvoorbeeld!).
Zit er een smeltmechanisme in de regenmeter? Sommige weerliefhebbers vinden het ook belangrijk dat sneeuwval direct wordt vertaald in een neerslagmeting. Daarom zijn sommige weerstations uitgerust met een smeltmechanisme, dat werkt doordat de sensor een klein beetje warmte weet te produceren. Sneeuw die op de regenmeter valt wordt zo direct omgezet in water, dat vervolgens geregistreerd wordt door de regenmeter.
Ik kan me goed voorstellen dat de meeste mensen ook dit niet heel belangrijk vinden. Het is echter wel iets om rekening mee te houden bij het aanschaffen van een weerstation.
Nu we de belangrijkste punten voor sensoren hebben gehad, kunnen we kijken naar de snelheid waarmee metingen naar het basisstation worden gestuurd.
Een ander belangrijk aspect dat je moet onderzoeken voordat je een weerstation aanschaft is de tijd die tussen twee metingen zit. Afhankelijk van hoe nauwkeurig je je meetresultaten wilt hebben, moet die tijd zo klein mogelijk zijn.
De meting van de windmeter: het belangrijkste verschil maakt een kleine meettijd voor het meten van windstoten en de gemiddelde windsnelheid. Windstoten duren over het algemeen erg kort, vaak minder dan 5 seconden. De meeste weerstations echter zenden niet in zulke kleine tijdsintervallen data naar het basisstation toe.
Zo zenden de WS-4700 en WS-4800 van Alecto iedere 12 seconden data naar het basisstation. De WMR-200 doet dat in het geval van de windmeter iedere 14 seconden. De Davis Vantage Pro2 zendt iedere 2 seconden data naar het basisstation.
In het geval van de 12-14 seconden-weerstations loop je dus het risico dat je windstoten mist. In mijn geval – ik heb een WMR-200 – was het soms erg spannend of een voor mijn gevoel hele zware windstoot wel werd opgepikt door het basisstation. Vaak gebeurde dat niet, soms wel. En dat leidde dan tot een boel vreugde. 🙂
Hoe kleiner de tijd tussen twee metingen, hoe duurder het weerstation vaak is. Dat is dus een afweging die je voor jezelf moet maken: hoe belangrijk vind jij het dat iedere windstoot terug te zien is in de console? Pas dan kun je een weerstation kopen dat aan je wensen voldoet.
De overige sensoren: voor de overige sensoren is het ook belangrijk dat de metingen zo nauwkeurig mogelijk zijn, maar de temperatuur en neerslagval is niet aan zulke snelle verandering onderhevig dan windstoten. Daarom maakt het voor temperatuur en regenval minder uit hoe klein de tijd tussen twee verschillende metingen is.
Parallelle en seriële poorten in computer. Fotograaf: © Wim van ’t Einde (Vaassen), CC BY-SA 3.0, no changes
Veel weerliefhebbers kopen een weerstation om vervolgens een website te maken die het actuele weer in de woonplaats toont. Handig om voor jezelf te kunnen kijken hoe warm het is, maar ook leuk voor buren, vrienden en familie, die allemaal kunnen bekijken wat het actuele weer bij jou in de tuin is.
Een essentieel aspect van het weerstation is dan wel dat het op de computer moet kunnen worden aangesloten. En daar maken veel mensen een miskoop, want niet alle stations ondersteunen een aansluiting op de computer. Er zijn in de weerwereld drie methoden waarbij het gangbaar is om het station aan te sluiten:
COM-poort: dit is niet heel gangbaar meer, maar vooral bij een ouder weerstation is het nog mogelijk dat het met een seriële verbinding op de computer moet worden aangesloten. Let er in dat geval goed op dat je computer nog een seriële verbinding ondersteunt! Met name laptops hebben vandaag de dag geen seriële poorten meer, maar er worden tegenwoordig ook veel desktops geleverd die geen seriële poort meer ondersteunen.
Ondersteunt je laptop geen seriële poort, maar wil je wel een serieel station aan je computer aansluiten? Kijk dan of je een converter van serieel naar USB kunt vinden. Veel webwinkels verkopen deze tegenwoordig niet meer eerstehands, maar wellicht kun je hem ook ergens tweedehands vinden.
USB-kabel: een stuk makkelijker dan een seriële poort, allemaal dankzij de standaardisatieslag die de afgelopen jaren op het gebied van apparaat-aansluitingen is gemaakt. Praktisch ieder weerstation dat je tegenwoordig op de computer kunt aansluiten, werkt met een USB-aansluiting. Er wordt nog veelvuldig gebruik gemaakt van USB 2.0, maar dat maakt voor de overdracht van data weinig uit. Plug & play, bijna!
WiFi: sommige weerstations kunnen tegenwoordig ook draadloos metingen verzenden via jouw WiFi-verbinding. Je kunt de metingen dan via een app uitlezen.
Datalogger: weerstations van Davis Instruments zijn niet zomaar op de computer aan te sluiten. Daarvoor moet je aanvullend op het weerstation een ‘datalogger’ aanschaffen. De datalogger is aan het weerstation te bevestigen, waarna het met een usb-kabel (die wordt met de datalogger meegeleverd) aan de computer kan worden bevestigd. Het Davis-weerstation kan dan met allerlei verschillende soorten software worden uitgelezen.
Als je het weerstation op de computer wilt aansluiten, dan moet je het op de een of andere manier kunnen uitlezen. Vandaag de dag zijn er gelukkig veel softwarepakketten die dit voor je kunnen. Hieronder hebben we een overzicht gemaakt van de meest bekende pakketten.
Weet je zelf nog een pakket of heb je zelf iets in elkaar geknutseld dat je wilt delen? We nodigen je uit om onderaan dit artikel je idee achter te laten!
Een overzicht van het startscherm van Weather Display. Bron en ©: www.weather-display.com
Weather Display (www.weather-display.com) is hele uitgebreide software waarmee je je weerstation kunt uitlezen. Een heel scala aan weerstations wordt ondersteund. Je kunt realtime de data van je weerstation inzien en ook verschillende producten exporteren (zoals plaatjes naar je website, complete websites en e-mails).
Operating System: Het programma werkt met Windows NT/98/2000/ME/XP/Vista, Windows 7, 8 en 10, evenals OSX, Linux en Raspberry Pi.
Gebruiksgemak: oei. Er zit wel een hele leercurve aan dit programma, omdat het zo ongelofelijk veel functies heeft. Het duurt even voordat je Weather Display snapt en waar je moet zijn om een bepaalde instelling te doen. Toch is er een handleiding beschikbaar en zijn er ook op verschillende weerforums mensen die je graag willen helpen.
Voorbeelden: als je een impressie wilt van wat het programma zoal ondersteunt, dan kun je eens kijken naar de volgende voorbeelden:
Betaald: zoveel moois kan natuurlijk niet gratis zijn. Je betaalt $60 voor een levenslang recht om de software te gebruiken. Wel kan de software kostenloos worden getest.
Als je geen van de hierboven genoemde templates op je site wilt installeren maar wel realtime data wilt tonen, dan heeft Weather Display een oplossing voor je. Weather Display Live (www.weather-display.com) is een add-on voor Weather Display die het tonen van live data mogelijk maakt. Dat ziet er dan als de afbeelding hieronder uit (klik op de afbeelding voor echte realtime data).
Kosten: voor Weather Display Live heb je een werkende installatie van Weather Display nodig ($60) en betaal je een aanvullende licentiefee voor Live ($ 20).
Tekst gaat door onder foto.
Cumulus (www.sandaysoft.com) is ook relatief uitgebreide software om je weerstation mee uit te lezen. Ook hier wordt een heel scala aan weerstations ondersteund, maar minder weerstations dan Weather Display.
Ondersteunde weerstations & functies:
Gebruiksgemak: toch wel een vleugje makkelijker dan Weather Display.
WeatherLink (www.weatherlink.com) is het programma van Davis Instruments om weerstations uit de Vantage-serie uit te lezen. Het werkt alleen in combinatie met een Davis-weerstation en een daarnaast aan te schaffen datalogger (zie ook hierboven: Kan het worden aangesloten op de computer).
Ik moet wel benadrukken dat de weerstations uit de Vantage-serie ook werken met andere weersoftware, en dus niet alleen met WeatherLink. Cumulus en Weather Display, om maar een voorbeeld te noemen, ondersteunen Vantage-weerstations.
Aan Raspberry Pi is uitermate geschikt om Meteohub-software op te draaien. Titel van de afbeelding: Top half of Raspberry Pi 2 Model B v.1.1 seen from rear at angle. Fotograaf en ©: Multicherry, licentie: CC BY-SA 4.0, no changes
De Meteohub (www.meteohub.de) is gemaakt om jouw leven wat makkelijker te maken. Het is een kleine webserver specifiek geschikt voor groene oplossingen. Het is namelijk een stukje software dat draait op verschillende low-energy apparaten:
en de gebruiker in staat stelt om webpagina’s te uploaden, maar ook om weerbestanden in het Weather Display- en WsWin-formaat (voor WsWin zie hieronder) te genereren!
Laagste energiegebruik van allemaal: En dat allemaal tegen een zeer gereduceerd energiegebruik. Dat scheelt vaak flink wat euro’s op jaarbasis omdat de vaste computer niet meer 24 uur per dag hoeft te draaien, en bovenal is het een stuk voordeliger voor het milieu.
Kosten Meteohub: Meteohub is te gebruiken met eigen hardware (zie bijvoorbeeld de Pi hierboven) en de speciale Meteohub-software. Deze software kan worden aangeschaft tegen een eenmalige, levenslange licentiefee van € 59.
Virtual Weather Station (VWS, www.ambientweather.com) is weerstationsoftware die eigenlijk een beetje gericht is op de Amerikaanse markt, gelet op het overzicht aan weerstations dat compatibel is met het programma, aldus de website van VWS:
Gebruiksgemak: Eigenlijk allemaal weerstations die in Nederland nauwelijks bekend zijn! Niet ons advies dus.
WsWin (ook wel PC-Wetterstation genoemd, www.pc-wetterstation.de) is software die geschreven is door een Duitse softwareontwikkelaar. Het programma is geschikt voor een heel scala aan weerstations, ook veel weerstations die in Nederland verkocht worden.
Kosten: Het programma kost € 30 voor privégebruik en € 50 voor bedrijfsgebruik.
De hierboven genoemde weersoftware is misschien een beetje veel om zomaar uit te kiezen. Daarom is dit onze top 3:
Nu moeten we eerst even een introductie doen van het begrip resolutie. Het gaat daarbij om de nauwkeurigheid van de meting. Stel dat we de luchtdrukmeting doen en ons weerstation geeft 1013 hPa aan, dan hebben we een resolutie van 1 hPa te pakken (de luchtdruk wordt namelijk afgerond op hele getallen). Geeft hij 1013,1 hPa aan, dan is de resolutie 0,1 hPa.
En dat geldt idem dito voor de temperatuur-, wind- en regenmeting. Bij de regenmeting in het bijzonder kan het soms zuur zijn dat een regenmeter een resolutie heeft van 1,0 millimeter, terwijl regenbuien soms minder dan 1,0 millimeter regen laten vallen. Dan toont je weerstation dus niets… 😉
De resolutie kan belangrijk zijn als je het weerstation graag wilt gebruiken voor onderzoeksdoeleinden, maar ook als je simpelweg een hele nauwkeurige meting prefereert over een afgeronde meting.
Hoe gedetailleerder, hoe duurder: zoals je zult verwachten geldt vaak wel dat hoe gedetailleerder de meting is, hoe duurder het station is.
Kortom: ook hier zul je een afweging moeten maken tussen prijs en resolutie. Maar het is wederom een belangrijk punt om rekening mee te houden.
Last but not least: hoewel het misschien lijkt alsof dit een overbodige luxe is, is het toch wel verstandig om even te kijken welke eenheden je op je weerstation kunt instellen. Bij de meeste Europese weerstations (zoals die van Alecto, Buienradar of Cresta) zal dat wel goed gaan, maar het kan zijn dat een Amerikaans station alleen Amerikaanse eenheden ondersteunt.
En dan meet je dus je temperatuur in graden Fahrenheit of je neerslag in inches regen! Dat wil je natuurlijk niet, tenzij je van plan bent in Amerika te gaan wonen… 😉
De eenheden die het weerstation ondersteunt kun je vaak wel terugvinden in de gebruikershandleiding.
Goed, hopelijk ben je nu een beetje up to speed over waar je op moet letten bij het aanschaffen van een weerstation. Natuurlijk zullen we deze post regelmatig blijven aanvullen afhankelijk van wat we verder tegenkomen bij onze analyses en natuurlijk onze eigen metingen.
Heb je zelf een belangrijk aspect dat we vergeten zijn? Schroom dan absoluut niet om hieronder een reactie achter te laten! We gaan graag met je in gesprek. 🙂
We nodigen je uit om de positieve en negatieve punten te noemen. Een onderdeel van onze partner Bliksemdetectie.nl